###मौलिक हक#####

#शुत्र :- सस्वस सन्याअ यानिछु सधा सुगोशो स्वशिभा रोश्नस्वा खाआम बाद जेसासा उदेसं

16- सम्मानपुर्वक बाच्न पाउने
17- स्वतन्त्रता
18- समानता
19- सञ्चार
20- न्यायसम्बन्धी
21- अपराध पीडित
22- यातना विरुद्ध
23- निवारक नजरबन्द विरुद्ध
24- छुवाछूत तथा भेदभाव विरुद्ध
25- सम्पत्ति
26- धार्मिक स्वातन्त्रता
27- सूचना
28- गोपनियता
29- शोषण विरुद्ध
30- स्वच्छ वातावरण
31- शिक्षा सम्बन्धी
32- भाषा तथा सस्कृती
33- रोजगारी
34- श्नम
35- स्वास्थ्य सम्बन्धि
36- खाद्य सम्बन्धि
37- आवास
38- महिला
39- बालबालिका
40- दलित
41- जेष्ठ नागरिक
42- सामाजिक न्याय
43- सामाजिक सुरक्षा
44- उपभोक्ता
45- देश निकाला विरुद्ध
46- संवैधनिक उपचार

### नागरिकका कर्तव्य ######
प्रत्येक नागरिकका कर्तव्य देहाय बमोजिम हुनेछ्न
क) राष्ट्रप्रती निष्ठावान हुँदै नेपालको राष्ट्रियता, सार्वभौमसत्ता अखण्डताको रक्षा गर्नु।
ख) संविधान र कानुनको पालना गर्नु ।
ग) राज्यले चाहेका बखत अनिवार्य सेवा गर्नु ।
घ) सार्वजनिक सम्पतीको सुरक्षा र संरक्षण गर्नु ।
शुत्र :- रा सं रा सा